Προς Υφυπουργό Δικαιοσύνης κ. Γ. Κώτσηρα

 

Αξιότιμε κ. Υφυπουργέ,

 

Με το από 19-3-21 υπόμνημα που σας υποβάλαμε κατά τη διάρκεια της μεταξύ μας συνάντησης, ζητήσαμε την ολόπλευρη ενίσχυση της προστασίας των θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης. Καταθέσαμε συγκεκριμένες και στοχευμένες προτάσεις ώστε να διασφαλίζεται η έννομη προστασία των προσώπων αυτών και να τιμωρηθούν εγκλήματα τα οποία στην πλειονότητά τους μένουν -δυστυχώς- στην αφάνεια.

Όλο αυτό το διάστημα είχαμε την πεποίθηση και τις διαβεβαιώσεις ότι η Πολιτεία θα ανταποκρινόταν θετικά. Το ίδιο ελπίζει και το σύνολο της ευαισθητοποιημένης κοινής γνώμης. Ωστόσο, προς μεγάλη μας έκπληξη, τις τελευταίες ημέρες δημοσιοποιούνται αντίθετες πληροφορίες σχετικά με τις επικείμενες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα. Εάν επαληθευτούν, θα σημάνουν δραματική διττή υποχώρηση όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα μας: αφενός, περαιτέρω αποδυνάμωση της προστασίας των θυμάτων τέτοιων εγκλημάτων και, αφετέρου, σαφές μήνυμα ατιμωρησίας προς τους δράστες.

Μια τέτοια εξέλιξη έχει και διεθνή διάσταση, καθώς εκθέτει πολλαπλώς τη χώρα μας: η προτεινόμενη εξάλειψη του στοιχείου της «συναίνεσης» από την παράγραφο 4 του άρθρου 336 ΠΚ περί βιασμού, με μείωση μάλιστα της ποινής, συνιστά ουσιαστικά σιωπηρή απόσυρση της χώρας μας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Μια τέτοια επιλογή κινείται στην απολύτως αντίθετη κατεύθυνση από τις θεσμικές εξελίξεις στον Ευρωπαϊκό χώρο αλλά και από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σύμφωνα με τη νομολογία του οποίου παύει πλέον να θεωρείται απαραίτητο στοιχείο του βιασμού ο εξαναγκασμός και η βία αλλά αρκεί η έλλειψη συναίνεσης εκ μέρους του θύματος.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα των ημερών, η απάλειψη του όρου «χωρίς τη συναίνεση του παθόντος» προτείνεται λόγω της αποδεικτικής δυσχέρειας που παρουσιάζει η απόφανση επί του στοιχείου της συναίνεσης. Θα ήταν όμως πραγματικά ολέθριο η θεσμική απάντηση της Πολιτείας στο κίνημα #metoo να είναι η κατάργηση αδικημάτων ως «δυσαπόδεικτων». Θα δινόταν έτσι ένα σήμα αποτροπής από την καταγγελία, θα οξυνόταν το αίσθημα ντροπής και ενοχής του θύματος. Εν ολίγοις, η Πολιτεία θα έστελνε ένα μήνυμα ατιμωρησίας των αδικημάτων αυτών. Η αποδεικτική δυσχέρεια, η οποία διατρέχει συνολικά τα αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, δεν μπορεί να είναι λόγος για την κατάργησή τους.

Αντίθετα, είναι λόγος για να ενισχυθούν οι δομές προστασίας των θυμάτων, ανηλίκων και ενηλίκων, με την εφαρμογή επιτέλους του νόμου για τα «Σπίτια του Παιδιού» (Ν. 4478/2017), την τροποποίηση της διάταξης του άρθρου 228 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ώστε να περιλαμβάνει και την κατάθεση ενήλικων θυμάτων πράξεων προσβολής της γενετήσιας ελευθερίας, την επιμόρφωση αστυνομικών, δικαστών κτλ, με λίγα λόγια τη δημιουργία όρων και προϋποθέσεων επαρκών ώστε τα θύματα, έγκαιρα, με ασφάλεια και αξιοπρέπεια να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη.

Περαιτέρω, φαίνεται τελείως ακατανόητη και αποκαρδιωτική η προτεινόμενη μείωση του πλαισίου ποινής για τον ομαδικό βιασμό, ένα από τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα, βαρύτατης κοινωνικοηθικής απαξίας, το οποίο διαλύει τα θύματα με τρόπο ανεπανόρθωτο για το υπόλοιπο της ζωής τους.

Τέλος, ενώ φαίνεται να έχουν γίνει κάποιες ουσιαστικές κινήσεις προς τη σωστή κατεύθυνση ως προς τα ζητήματα της έναρξης παραγραφής μετά την ενηλικίωση του θύματος και της αυτεπάγγελτης δίωξης (κατάργηση της έγκλησης) όσον αφορά όλα τα αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ανηλίκων, οι σχετικές ρυθμίσεις θεωρούμε πως πρέπει να επεκταθούν και να ενισχυθούν έτι περαιτέρω κατά τους τρόπους που έχουμε αναλυτικά εκθέσει στο υπόμνημά μας, μαζί με άλλες επιμέρους προτάσεις μας που αφορούν και αυτές πολύ σημαντικά ζητήματα, οι οποίες ομοίως δεν φαίνεται να έχουν εισακουστεί. Ως προς τα παραπάνω επιφυλασσόμαστε να επανέλθουμε άμεσα με νέα επιστολή.

Αξιότιμε κ. Υφυπουργέ, ειλικρινώς ελπίζουμε ότι οι πληροφορίες και τα δημοσιεύματα των ημερών δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ελπίζουμε ακόμα ότι το Υπουργείο σας θα σκεφτεί σοβαρά τις παρεμβάσεις στις οποίες τελικώς θα προβεί, οι οποίες θα έχουν και τεράστιο συμβολικό βάρος, όποια κατεύθυνση και εάν ακολουθήσουν. Να είστε βέβαιος ότι η κοινωνία των πολιτών και η κοινή γνώμη θα στηρίξει κάθε θετική προς τα θύματα κίνηση, ενώ αντίθετα θα αντιμετωπίσει πολύ αρνητικά, ειδικά στο πλαίσιο αυτής της συγκυρίας, κάθε κίνηση που θα αποδυνάμωνε τα θύματα και θα έδειχνε ανοχή προς τους θύτες.

 

Πέμπτη, 10 Ιουνίου 2021

Μετά τιμής,

 

Γιώργος Γεραρής, Δικηγόρος

Ζέτα Δούκα, Ηθοποιός / Πρόεδρος ΜΚΟ ΑΝΑΣΑ

Σοφία Μπεκατώρου, Αθλήτρια / Ολυμπιονίκης/ Ψυχολόγος

Σπύρος Μπιμπίλας, Ηθοποιός / Πρόεδρος ΔΣ ΣΕΗ

Μαριλένα Παναγιωτοπούλου, Δραματολόγος / Μεταφράστρια

Κλειώ Παπαπαντολέων, Δικηγόρος